Ang panahon nga atong gipuy-an karon lahi na kaayo sa kaniadtong panahon. Nagpuyo na kita sa bag-ong panahon, panahon sa teknolohiya, diin paspas na kaayo ang dagan sa atong kinabuhi, paspas ang kumonikasyon, madali na ang pag-adto sa layong lugar, tungod sa mga sakyanan nga mag-agi sa kahanginan, sa kadagatan o sa kadalanan. Tungod niini ang mga transakyon pang negosyo dili na malangan, busa paspas ang pag-uswag, ug mao usab ang kinabuhi sa tawo miuswag ug milambo hangtod ang kumunidad.
Ang hunahuna sa tawo karon naka sentro sa pagpangita ug kwarta, milihok, nanikay-sikay, mitrabaho, milakaw sa kadalanan atubangan sa hulga sa epidemya pamasin makakaplag o makasindol ug bulawan, kay mao ray sulbad sa kagutom ug sa daghang panginahanglanon sa tawo karong panahona. Kay karong panahuna kung wala kay kwarta dili ka mabuhi. Mura na kag tawo galakaw sa kadalanan nga walay tumong.
Dili mulongtad ug dugay ang tawo sa kalibutan kung walay kwarta kay ang tanan pagapaliton na, wala nay libre, walay magpakaon kanimu kung gigutom ka, kay sila usab nagdaginot sa ilang abot para sa panahon sa ting-gutom. Kay bisan ang utan nga mitubo sa nataran paliton na, ug panagsa raka makakit ug utan sa nataran kay gagmay naman ang lugar nga gipuy-an. Dili na pod kaayo mokaon ang tawo karon ug utan ilabi na ang mga bataon, gusto nila ang pagkaon nga gitawag ug “FAST FOOD”, nga gikan sa Jollibee, macdonalds, KFC ug uban pa. Kasagaran ang pamilya ganahan na sa gawas mangaon, bahalag makagasto ug dako.
Magasto ang kinabuhi karon, kinahanglang duna kay gadgets sama sa cellphone, computer ug internet, kay kung wala ka ani nga mga butanga, maawahi ka sa panghitabo sa palibot, ug matawag kang uyamot sa katilingban, ug ang tawo may garbo, busa maningkamot nga makaangkon sa butang nga gika-ibgan, mangutang kung gikinahanglan.
Busa ang uso na karong panahuna ang pagpangutang, tanang klase sa utang paga sudlan sa tawo, ma pribado man o publiko. Tungod niini midaghan ang mga ahensya nga tig-pahulam ug kwarta, ahensya modawat ug prendang alahas ug uban pang klasing ahensya nga tig-pahulam ug kwarta, ug mga pribadong indibidwal.
Kaniadto ang tawo dili makatulog maghayang kung dunay utang, karong panahuna lahi na. Ang tawo mosukol na ug utang, isog na kining mu-asdang sama sa sundalo nga moatubang sa pang-gubatan. Ang tig-pahulam na lang ang mo-atras, molikay sa mahulamay, sama sa usa ka kaaway nahadlok sa iyang kontra, kay ang manghulamay napuno na sa utang ug dili na halos makabayad sa porsyento sa utang.
Dunay maayong ikadulot ang pag-pangutang, sama a usa ka negosyante diin kini gigamit pagsugod ug negosyo o paglambo sa negosyo. Tungod sa paglambo sa negosyo daghang tawo ang nakatrabaho, busa daghan ang mamalitay ug pakaon ug mopuyo sa usa ka lugar diin duol sa gitrabahoan. Tungod niini ang kumunidad mi-uswag, daghang nagtukod ug balay paabangan, ug karenderya.
Nagpasabot nga kung ang kwarta gigamit sa insaktong pag-gamit, gipundar aron modaghang, dako kini ikatabang sa tawo ug sa tanan lumulupyo, nagahatag kinig nagkadenang epekto sa katawhan ug sa kinatibuk-ang nasod. Kalamboan sa pamilya ug kalamboan sa nasod.
Pero ang tawo walay katagbawan, tungod sa nakita sa palibot, ang pagpuyong haruhay sa uban, nga daw nagpuyo nga wala nay problema tungod kay daghang na ug salapi. Gusto usab niyang kining matagam-taman, ang paghatag ug haruhay nga pagpuyo sa pamilya, paghatag sa usa ka pinalanggang anak nga musonud unsa ang urog karong panahuna, mu-eskwela sa usa ka unibersidad, magpausab sa dagway, magpaputi kay itom ang kolor, pag-angkon ug sakyanan, ug tungod kay dili kaya, ang amahan mapugsan paghimo ug salaod aron lang makahatag sa anak sa iyang giparayeg. Mao ang balita halos matag adlaw puron krimen, ug ang tawo nabungol na sa pagpaminaw sa nagka lain-laing klase sa krimen aron lang maka-angkon ug bahandi ang tawo.
Nagpaila kini nga ang tawo karon materyalistik na, tungod kay mao na kana karon sa kumunidad. Wala sa hunahuna sa tawo nga ang mga butang nga naangkon niya niining kalibutana lumalabay lamang, ug ang tawo molabay ra usab, ug dili madala ang butang nga napanag-iya niya.
Ang hunahuna sa tawo ang karon nga buhi siya, maningkamot nga mabuhi ug magkapabuhi unsa man ang lingtonganay sa iyang pagpakabuhi.
Ingon ani man ang dagan sa atong kalibutan karon, adunay pa gihapoy nagpabilin nga mga tawong lig-dong, ang adunay Dios sa ilang kinabuhi, mga tawong kontento sa pagpuyo nga taman lamang sa ilang maabot. Ang mga tawong nag-puyo nga simple lamang, nagpakabuhi nga ordinaryo, ug mahadlokon nga makalapas sa mga sugo sa Dios.
Ingon ani na ang panghitabo sa atong kumunidad karon, ang katilingban nga atong gipuy-an.
I strongly agree.